I
Op 6 Januarie elke jaar vier die Westerse kerk Epifanie. Epifanie beteken “manifestasie”, “verskyning” of “bekendmaking” – iets wat verhul was, word onthul. Die sluier word weggetrek. Dat die kind Jesus wat in Bethlehem gebore is, veel meer as ‘n blote baba in ‘n stal is, dat Hy die beloofde Messias-koning is wat sou kom – God wat mens kom word het – dit word ontbloot, bekendgemaak. Dit vier ons met Epifanie.
II
Gewoonlik word die viering van Epifanie daarom gekoppel aan die verhaal van die drie wyse manne uit die Ooste wat deur ‘n rare sterre-verskynsel na Bethlehem gelei is, om dáár die Lig van die wêreld in verwondering te gaan aanbid.
Daar is ‘n element van verrassing in hierdie moment van manifestasie; dit open mense se oë om nuut te kyk, om verby die oënskynlike te kan sien … om in ‘n klein babatjie die grote God van hemel en aarde te kan raaksien.
Dis ook belangrik om op te merk dat die drie manne aan wie hierdie geweldige waarheid bekend gemaak word, nie-Jode is, heidene … mense uit ‘n verre land. Hulle was wyse manne, geleerdes, waarskynlik sterrekundiges … ook binne die wêreld van wetenskaplike ondersoek en kennis word dié waarheid bekendgemaak. Dis nie ‘n blote mite nie; dit het kosmiese betekenis.
III
Geleerdes meen dat ons gedurende die afgelope jaar in so ‘n tyd van ontsluiering of “unveiling” begin leef het, ‘n tyd waarin die skille van ons oë begin afval het. Ons is gedwing om die stukkende werklikheid van ons bestaan, die valsheid van dit waarop ons as moderne mensheid gehoop het en die onhoudbaarheid van ons lewensstyl, in die oë te kyk. Lees maar net die huidige reeks meditasies van die bekende Richard Rohr (Center for Action and Contemplation, Meditations@cac.org): “We’re living in an era right now which some would call a major paradigm shift, where there’s an opportunity as perhaps there hasn’t been before to really open up the core questions again and ask, “What is it that we mean by ‘Christianity’? What is this filter [or veil] that we’re looking through? Who is this Master that we profess and confess in our life as we call ourselves Christian?” Ons is gedwing om nuwe vrae oor God en die skepping te vra, oor kerkwees, oor ons roeping en bestemming, oor verlossing, oor ware hoop. Vrae wat verby die tradisionele, verby die maklike antwoorde van ‘n vasgeloopte godsdiens beur. Wat sien ons in hierdie donker tyd?
IV
Natuurlik is daar nie maklike, eenvoudige antwoorde as ons dieper vrae vra nie. Ons sien egter wel dat die tyd waarin ons leef inderdaad donker is. Op ‘n vreemde manier ontbloot die donkerte juis die feit, die akuutheid van die donkerte; dat daar soveel onreg is, soveel boosheid … en soveel broosheid. Ons sien die wreedheid en kaalheid van die keiser – in Herodes se selfbeheptheid destyds en dié van vele mense (ook onsself) vandag. Ons smag na goddelike ingrype, na ‘n nuwe manier van kyk, na nuwe lewensmoontlikhede, na verlossing, na die lig wat die donkerte kan verdryf. Ons smag na ‘n egte openbaring, ‘n verskyning, ‘n bekendmaking, epifanie.
V
Maar waar vind ons dit te midde van al die stemme van ons tyd, die “fake news” van ons dag, die geraas oral? Waar is die ster wat ons daarheen kan lei?
Dalk help die pragtige verse van Jesaja 60:1-6 ons om nuut te begin kyk. Die mense in Jerusalem was moedeloos, bang, ontnugter. Die opskrif van die vorige hoofstuk (Jesaja 59) was: “ons sondes kla ons aan”, dit het ons nou ingehaal. Daarom, sê hoofstuk 59, “tas hulle in die donker”, “struikel hulle helder oordag soos in die skemer”, het die “waarheid verdwyn”, is “daar is geen reg meer nie”. Jesaja 60:2 erken daarom: “Daar is donkerte oor die aarde, duisternis oor die nasies”.
Maar dan kom die profeet en herinner die volk van die Here om verby die donkerte te kyk en die Here se teenwoordigheid by hulle te ontdek. Al kan hulle dit nou nog nie sien nie, al voel dit vir hulle soos ‘n tyd van Godsverduistering, moet hulle bly vashou aan die wete dat God daar is, hier is, oral teenwoordig en aan die werk is. Dis waarvoor julle moet uitkyk, dis waarna julle moet soek en vra, mekaar mee moet help, vir mekaar moet uitwys: om te midde van die duister wat alles omhul, tog te ontdek en te weet dat God hier is, dat Hy teenwoordig is, by ons, Immanuel.
Waar vind jy vandag dié lig? Jy hoor dit in die Woord en in die Verbondsbeloftes van ouds; jy sien dit in die natuur, in die reën en die sonskyn daarna, en in die reënboog; jy hoor dit in die sagte stem van die helder sterre wat die boodskap van een dag aan die volgende meedeel; as jy mooi kyk ontdek jy dit in die geskiedenis, ook in jou eie lewensverhaal; jy sien dit in die deernis van mense; jy ervaar dit as die Gees binne jou fluister; jy bely dit in jou gebede en sing dit uit in jou liedere. Dis soos ‘n lig wat vir jou opgaan te midde van die donker. Te midde van die donkerte ontdek jy dat die Here se teenwoordigheid soos ‘n lig is: “oor jou verskyn sy magtige teenwoordigheid” (vers 1 en 2). Dis ‘n geskenk, ‘n verrassing, genade alleen. Dis God wat dit aan ons doen, dit oor ons bring. Om die onsienlike – God se teenwoordigheid – te kan sien, dis wat geloof is. Daarvoor bid ons, daarop wag ons.
En as ons die lig van die Here se teenwoordigheid raaksien, as ons oë daarvoor oopgemaak word en dit oor ons begin skyn, dan gebeur die wonderlike: ons self word ook soos ‘n lig wat skyn en wat die Here se lig die donker wêreld in weerkaats. Dis waartoe die profeet Jerusalem oproep: “laat skyn jou lig!” En dan gebeur die wonder: “nasies kom na jou lig toe en konings na die glans van die nuwe dag wat vir jou aangebreek het” (vers 3). Die hele wêreld word dan al hoe meer met lig gevul.
VI
Kom ons bid in hierdie donker dae dat die Here tog sy lig oor ons sal laat skyn – die lig van sy magtige teenwoordigheid. Kom ons bid dat ons oë daarvoor oopgemaak sal word, ons ore, ons harte, ons verstand, ons gevoel, ons ruik en ons proe, ons wil en ons passie. Kom ons bid dat die sluier vir ons weggeneem sal word, sodat ons God se magtige teenwoordigheid sal ervaar, en ons dan die glans daarvan na ‘n donker wêreld toe sal uitstraal.
Kom ons bid opnuut vir ‘n epifanie; ons het dit só nodig in hierdie tyd.
Photo Credit: https://indianexpress.com/article/trending/trending-globally/jupiter-saturn-conjunction-pictures-and-video-twitter-7113288/
